Presidenti tunizian Kais Saied u përgjigj kundër masës së parlamentit tunizian, të mërkurën, për të sfiduar autoritetin e tij duke shpërndarë legjislaturën pa specifikuar një datë për zgjedhjet e parakohshme.

Analistët thanë, megjithatë, Saied ka të ngjarë të mbajë datën e planifikuar tashmë për zgjedhjet e parakohshme legjislative, në dhjetor, në mënyrë që të prezantojë reformat zgjedhore përpara kësaj.

Lëvizja e presidentit e çon krizën politike në vend në një fazë të re në procesin e nisur, 25 korrikun e kaluar, nga Saied kur shkarkoi qeverinë e ish-kryeministrit Hichem Mechichi, pezulloi asamblenë dhe më pas kaloi për të qeverisur me dekret.

Presidenti njoftoi shpërndarjen e asamblesë, të mërkurën, gjatë një fjalimi që mbajti në një takim të Këshillit të Sigurisë Kombëtare të mbajtur në Pallatin e Kartagjenës, ku morën pjesë zyrtarë të lartë të sigurisë dhe ushtrisë.

Në fjalimin e transmetuar nga televizioni kombëtar, Saied i irrituar qartazi njoftoi edhe ndjekjen gjyqësore të deputetëve të përfshirë në seancën online, me akuzën e “konspiracionit kundër sigurisë së brendshme dhe të jashtme të shtetit”, pasi parlamenti vendosi në seancën e tij virtuale, me 116 vota kundër,  të anulojë të gjitha vendimet dhe dekretet e nxjerra nga Saied që nga 25 korriku.

Të mërkurën mbrëma në rrjetet sociale pati raportime për arrestimin e mundshëm të Tarek Fetinit, nënkryetar i Kuvendit, i cili drejtoi seancën e së mërkurës në vend të Ghannouchit.

Saied e quajti seancën në internet “absolutisht pa legjitimitet” dhe e krahasoi atë me një “përpjekje të dështuar grusht shteti” që synon “ndarjen e vendit dhe mbjelljen e rebelimit”.

Në shpalljen e shpërndarjes së parlamentit, ai u thirr në nenin 72 të Kushtetutës, i cili i beson presidentit “garantimin e pavarësisë dhe vazhdimësisë së shtetit dhe garantimin e respektimit të kushtetutës”. Artikulli nuk thotë asgjë për zgjedhjet. Por juristët theksojnë se në mungesë të një gjykate kushtetuese, neni i jep presidentit të drejtën e vetme për të interpretuar kushtetutën.

Saied fajësoi në mënyrë implicite partinë islamike Ennahda për fazën e re të trazirave politike me të cilat përballet Tunizia duke thënë se ata që qëndrojnë pas saj besojnë në nocionin “xhama’a” (një term që përdoret shpesh në lidhje me organizimin e ngushtë të grupeve islamike) dhe jo në autoritetin e shtetit.

Kryetari i parlamentit Rached Ghannouchi, kreu i partisë islamike Ennahda, kishte thirrur për një seancë plenare të mërkurën për të diskutuar “masat e jashtëzakonshme” të Saied të vendosura që nga korriku.

Ai e bëri thirrjen e tij gjatë një takimi virtual të hënën duke mbledhur krerët e disa prej blloqeve parlamentare.

Lëvizja e tij u përshkrua nga analistët tunizianë si një “hap provokues” që synon të turpërojë Saied dhe të tregojë se ai po bllokon “procesin demokratik” të vendit.

Ghannouchi dukej se po kërkonte një mundësi për të dalë nga izolimi dhe për të forcuar vlerësimet e tij. Sipas sondazheve, ai gëzon pak besim nga publiku. Ai gjithashtu përballet me mospajtim në rritje brenda partisë së tij. Ai dukej megjithatë i nxitur nga kritikat e herëpashershme ndaj presidentit tunizian nga jashtë, veçanërisht nga Shtetet e Bashkuara.

Përshkallëzimi i tij i papritur i lëvizjeve kundër Saied mund të ishte motivuar nga një dëshirë për të penguar axhendën politike të presidentit, e cila përfshin miratimin e një sistemi presidencial, në vend të sistemit kuazi parlamentar aktualisht në fuqi, dhe modifikimin e rregullave zgjedhore me referendum.

Saied kishte shpallur një udhërrëfyes politik duke përfshirë një referendum mbi sistemin politik, të caktuar për 25 korrikun e ardhshëm dhe zgjedhjet e parakohshme legjislative, për 17 dhjetor 2022.

Përveç aktivistëve islamikë dhe aleatëve të tyre që qëndruan kundër sundimit presidencial me dekret dhe pezullimin e parlamentit, disa nga mbështetësit e hershëm të Saied kishin shprehur rezerva për ritmin e tij të ngadaltë të reformës dhe mosgatishmërinë e tij për të vendosur dialog me partitë politike dhe sindikatat që kur ai mori të gjitha kompetencat. Lëvizja e tij për të shpërndarë parlamentin dhe për t’i dhënë fund epokës legjislative të dominuar nga Ennahda ka të ngjarë të mirëpritet nga shumë prej kritikëve të tij laikë.

Deputetët që bashkëpunojnë me Ghannouchin kishin vendosur gjithashtu, të hënën, të mbajnë një seancë tjetër plenare për të diskutuar situatën e përkeqësuar ekonomike të Tunizisë dhe financat publike.

Sindikata e fuqishme UGTT e Tunizisë kritikoi takimet e planifikuara të parlamentit.

Lëvizje të tilla kërcënojnë të “terheqin vendin në konflikt”, tha zëdhënësi i sindikatës Sami Tahri.

Noureddine Taboubi, kreu i UGTT tha se shpërbërja e parlamentit mund të ofrojë një zgjidhje për krizën.

Të martën vonë, një gjykatë e Tunisit hodhi poshtë një kërkesë urgjente nga Partia Anti-Islamiste Destouriane e Lirë (PDL) për të bllokuar seancën virtuale parlamentare të së mërkurës. PDL prej muajsh kërkon shpërndarjen e parlamentit.

Disa ekspertë të Tunizisë kishin shprehur shqetësimin se përballja mund të rriste tensionet dhe të krijonte një perceptim të “dy legjitimitetit konkurrues” të ngjashëm me atë që mbizotëron në Libi.

Ata thanë se kjo mund të ngatërrojë imazhin e vendit ndërkohë që ai kërkonte të siguronte një paketë të rëndësishme kredie me Fondin Monetar Ndërkombëtar.

Të mërkurën në mbrëmje, ekspertët vunë re se lëvizja e Saied ishte e motivuar, të paktën pjesërisht, nga konsiderata të tilla.