Edhe pse disa zyrtarë evropianë janë të bindur se hetimi i korrupsionit në Katar ka të bëjë me “disa njerëz”, të tjerë argumentojnë se kalbja shkon shumë më thellë, siç raporton uebfaqja Politico, duke u përpjekur të hedhë dritë mbi të ashtuquajturën “Porta e Katarit” (Katari-Gate).
Ndërsa autoritetet belge kryen një valë të dytë bastisjesh në Parlamentin Evropian, elita e habitur e Brukselit filloi të përballej me një pyetje të pakëndshme në qendër të hetimit të ryshfetit në Katar: “Sa thellë shkon kalbja?”
Megjithatë, deri më tani, hetimet policore të nisura nga prokurori belg Michel Clees kanë çuar në arrestimin e katër personave, përfshirë ish-zëvendëspresidenten greke të Parlamentit Evropian, Eva Kaili, me akuzën e korrupsionit, pastrimit të parave dhe pjesëmarrjes në organizatë kriminale. Pas tronditjes fillestare të arrestimeve, disa zyrtarë të Parlamentit Evropian i thanë Politico-s se besonin se akuzat do të kufizoheshin në “disa persona”.
Por kjo teori ka filluar të hidhet poshtë që nga mbrëmja e së hënës, pasi autoritetet belge kryen një seri tjetër bastisjesh në zyrat e Parlamentit Evropian, ashtu si eurodeputetët u mblodhën në Strasburg, një nga dy vendet e Parlamentit Evropian, për takimin e tyre të parë pas arrestimeve.
Sa thellë shkon kalbja?
Ndërsa 19 shtëpi dhe zyra janë bastisur nga autoritetet, përveç Kuvendit, janë arrestuar edhe 6 persona, ndërsa autoritetet kanë vazhduar me konfiskimin e shumave prej të paktën një milion eurosh. Disa zyrtarë dhe aktivistë të BE-së besojnë se më shumë emra do të futen nën hetim në rrjetin e zgjeruar dhe se skandali i ryshfetit në Katar ishte simptomatik i një problemi shumë më të thellë dhe më të përhapur me korrupsionin jo vetëm në Parlamentin Evropian, por në të gjitha institucionet e BE-së
Parlamenti Evropian, mbikëqyrja e dobët e aktiviteteve financiare të anëtarëve dhe fakti që shtetet ishin në gjendje të komunikonin me ta pa i regjistruar ndonjëherë takimet në një regjistër publik përbën një “recetë korrupsioni”, argumentojnë kritikët.
Ata vunë në dukje se zyrtarët e lartë që lëvizin për t’i shërbyer interesave private pas një mandati në Komisionin ose Këshillin Evropian janë një dëshmi se nevojitet një mbikëqyrje më e ashpër e institucioneve.
Ka pasur të tjerë që kanë përmendur trashëgiminë e Komisionet të Jacques Santer, i cili dha dorëheqjen masivisht në vitin 1998, si dëshmi se asnjë institucion i BE-së nuk është i imunizuar nga ndikimet jolegjitime.
“Gjykatat do të vendosin se kush është fajtor, por ajo që është e sigurt është se nuk është vetëm Katari dhe nuk janë vetëm individët që janë përmendur ata që janë përfshirë në ‘operacionet e ndikimit të huaj'”, thekson Raphael Glucksman, një deputet francez, nga Aleanca e Socialistëve dhe Demokratëve, i cila drejton një komision kundër ndërhyrjeve të huaja në Dhomën e Përfaqësuesve.
Michel van Hulten, një ish-deputet që tani drejton zyrën e Transparency International të BE-së, thotë se ndërsa rastet flagrante të korrupsionit që kanë të bëjnë me thasë me para kanë qenë të rralla, “ka shumë gjasa që në këtë skandal të ketë emra për të cilët nuk kemi dëgjuar ende. Ka ndikim të panevojshëm në një shkallë që nuk e kemi parë deri më tani. Nuk ka pse të përfshijë vetëm çanta me para. Mund të përfshijë udhëtime në destinacione të largëta të paguara nga organizata të huaja dhe, në këtë kuptim, ekziston një problem më i përhapur.
Dorëheqja masive e Komisionit Evropian për Santer
Ai tha se duhet shtuar se Parlamenti Evropian nuk ka masa mbrojtëse të integruara për sinjalizuesit e brendshëm, pavarësisht se ka votuar për mbrojtje të ngjashme për qytetarët e BE-së. Kujtojmë se në vitin 1998 ai ishte një sinjalizues që denoncoi keqmenaxhimin në Komisionin Santer, i cili shkaktoi një dorëheqje masive të ekzekutivit të BE-së.
Glucksman, një ligjvënës francez nga Aleanca e Socialistëve dhe Demokratëve që drejton një komitet kundër ndërhyrjes së huaj në Parlament, bëri gjithashtu thirrje për “reforma jashtëzakonisht të thella”, në një sistem që lejon ligjvënësit të mbajnë më shumë se një punë, duke ia lënë mbikëqyrjen e financave personale një komiteti vetërregullues të përbërë nga avokatë dhe që u jep agjencive shtetërore akses te ligjvënësit pa pasur nevojë të raportojnë publikisht takimet e tyre.
“Nëse Parlamenti dëshiron të dalë nga kjo, ne do të duhet të godasim fort korrupsionin dhe të ndërmarrim reforma jashtëzakonisht të thella ”, nënvizoi ai, duke shtuar se Rusia, Gjeorgjia dhe Azerbajxhani janë vende që janë përpjekur të ndikojnë në vendimet politike në Parlamentin Evropian.
Për të trajtuar problemin, Glucksman u bëri thirrje zyrtarëve evropianë që të ngritur një komitet hetimor “ad hoc” në Parlament, ndërsa të majtë të tjerë dhe deputetë të Gjelbër kanë bërë thirrje për reforma, duke përfshirë emërimin e një zëvendëspresidenti kundër korrupsionit për të zëvendësuar Eva Kailin dhe themelimin e një komiteti të etikës për të mbikëqyrur të gjitha institucionet e BE.
Të tjerë, megjithatë, duken më pak të bindur se hetimi i korrupsionit do të nxjerrë emra të rinj ose se ngjarjet që ndodhën të premten e kaluar do të zbulojnë një problem më të gjerë në BE.
I pyetur për shkallën e skandalit të ryshfetit, një zyrtar i lartë i Parlamentit Evropian, duke folur në kushte anonimiteti për të diskutuar konsultimet konfidenciale, tha: “Sado serioze që është kjo, është një çështje e individëve, disa njerëzve që morën vendime shumë të këqija. Hetimi dhe arrestimet tregojnë se sistemet dhe procedurat tona funksionuan”.
Nga ana e saj, Valerie Hayet, një deputete franceze nga grupi qendror Renew, i bëri jehonë të njëjtës ndjenjë, duke vënë në dukje se ndërsa ishte thellësisht e shqetësuar për “rrezikun për demokracinë tonë” të lidhur me ndërhyrjen e huaj, ajo nuk besonte se skandali ‘përgjithëson të gjithë BE. “Për fat të keq, ka mollë të këqija”,tha ai.
Në të njëjtën kohë, shefja e Komisionit Evropian Ursula von der Leyen, e cila është nën kritika për trajtimin e saj të marrëveshjeve të vaksinës COVID me gjigantin farmaceutik Pfizer, refuzoi t’u përgjigjej pyetjeve në lidhje me marrëdhëniet e zëvendëspresidentit Margariti Schina me Katarin në një konferencë shtypi, duke shkaktuar zemërim të gazetarëve të Brukselit.
Komisioneri grek përfaqësoi BE-në në ceremoninë e hapjes së Kupës së Botës dhe u kritikua nga eurodeputetët muajin e kaluar për postimet e tij në Twitter që vlerësonin reformat e punës të Katarit, raporton Politico.
E pyetur për reagimin e Komisionit ndaj skandalit të korrupsionit në Katar që ka bërë bujë në Parlamentin Europian dhe në veçanti qëndrimin e Schina, Ursula von der Leyen mbajti një heshtje autoritative duke iu referuar komisionerit grek.
Megjithatë, presidenti i Komisionit Evropian tregoi gatishmëri për të krijuar një organ të pavarur të etikës që mund të hetonte aktivitetet e paligjshme në të gjitha institucionet e BE-së.
Dikotomia mbi mënyrën e trajtimit të këtij skandali tregon se si, edhe përballë asaj që duket të jetë një shembull flagrant korrupsioni, anëtarët e sistemit të Brukselit, i përbërë nga mijëra burokratë të mirëpaguar dhe zyrtarë të zgjedhur, shumë prej të cilëve kanë imuniteti ligjor si pjesë e punës së tyre, ata kërkojnë të mbrohen nga kontrolli që mund të kërcënojë të ardhurat ose të prishë karrierën e tyre.
