Nëntë maji është dita e triumfit të Bashkimit Sovietik ndaj Gjermanisë naziste, ndërsa këtë vit kjo datë merr një tjetër kuptim nën dritën e luftës në Ukrainë.
The Times sjell një analizë të gjerë, duke u fokusuar tek ajo që ndryshe njihet “Dita e Fitores” në Rusi, ditë për të cilën çdo vit zhvillohet një paradë e veçantë.
“Reporterët e Reuters dikur kishin një histori për ish kolegun e tyre të agjencisë Freddy Fors, i cili për një moment të shkurtër në vitin 1964 pothuajse shkaktoi Luftën e Tretë Botërore. Duke shkuar në shtëpi një natë, shefi i ri i zyrës së Berlinit Lindor u ndalua dhe u qortua nga policia ushtarake sovjetike. Një kolonë e madhe tankesh ruse ishte gati të vërshonte pranë, një njësi e dytë do t’i bashkohej, duke u nisur në drejtimin e përgjithshëm të Murit të Berlinit. Forsyth u kthye në zyrë dhe dërgoi një raport urgjent në lidhje me trupat ruse që grumbulloheshin nën mbulesën e errësirës në kufijtë më të ndjeshëm të Luftës së Ftohtë. Mbrojtja e NATO-s u befasua në mbarë botën dhe ministrat e jashtëm u nxorën nga shtretërit e tyre.
Doli që regjimentet ruse të tankeve kishin bërë prova për një paradë të plotë për të shënuar përvjetorin e përfundimit të luftës, një ngjarje që quhej Dita e Çlirimit në Berlinin Lindor, por Dita e Fitores në pjesën tjetër të bllokut sovjetik. Bota i mbijetoi këtij keqkuptimi të vogël dhe Forsyth vazhdoi të punësohej si shkrimtar thriller. Por disa tradita nuk vdesin kurrë: për javë të tëra, netëve në rrugët e Moskës, njësitë ruse kanë përgatitur një festë për fitores mbi Gjermaninë naziste.
Paradoksi është i qartë, ashtu siç është edhe portreti politik. Në Moskë, afër Sheshit të Kuq, zhurma e makinës ruse të luftës zhurmon vetëm për shfaqje. Në Mariupol dhe një duzinë qytetesh dhe fshatrash të tjera të Ukrainës, trupat ruse mbështeten në bombardimet e civilëve dhe kontraktorëve të pamëshirshëm ushtarakë për të arritur çdo lloj përparimi. Ushtria ukrainase thotë se ka gjetur uniformat e veshjes në çantat e ushtarëve rusë të vdekur, aq të bindur ishin pushtuesit se më 9 maj ata do të marshonin në një Mariupol të çliruar.
Këtë të hënë, Dita e Fitores duket më shumë si Dita e Fitores së pakapshme. Ai cilësohet si momenti kur Vladimir Putin i thotë vendit se në fakt nuk është i përfshirë në një operacion special ushtarak, por në fakt është në luftë me një fqinj militarist, ultra-nacionalist që vepron si një kukull e NATO-s. Shumë rusë do të luftojnë për ta njohur këtë përshkrim. Ata do të kujtojnë pushimet buzë detit në Krime (e cila që nga viti 2014 është aneksuar territor rus), martesat e ndërlidhura, rolin e Ukrainës brenda Bashkimit Sovjetik, vëllazërinë sllave, tregtinë e zhurmshme. Por flluska pothuajse hermetike mediatike e banuar nga rusët që ndjekin televizionin shtetëror do të thotë se pyetja që ata bëjnë nuk është logjike, “çfarë arsyeje të mundshme mund të ketë NATO për të na sulmuar?” por përkundrazi, “çfarë komploti i keq po helmon mendjet ukrainase?” Putin e ka armatosur historinë për të bërë një rast për luftë ku nuk ekziston.
Tradita e Ditës së Fitores, e krijuar nën regjimin sovjetik të pasluftës, ishte krijuar për të frenuar Perëndimin me një shfaqje të fortë të pajisjeve. Atashetë e mbrojtjes ishin të ftuar, madje edhe nga Perëndimi, dhe mund të shiheshin duke bërë shënime për frëngjitë e tankeve dhe raketat lëshuese. Dita e parë e Fitores ishte në qershor 1945 – 40,000 trupa marshuan pranë Stalinit – dhe që atëherë ishte 9 maji. Në vitet 1990, pas përfundimit të Luftës së Ftohtë dhe shpërbërjes së Bashkimit Sovjetik, parada dukej se e humbi rëndësinë e saj. por Putini e ringjalli atë. Qëllimi i tij ishte i qartë: të rriste vetëvlerësimin kombëtar duke ruajtur ndjenjën e viktimizimit të drejtë. Bëhej fjalë për përgjegjësinë historike të udhëheqjes ushtarake për të mbrojtur atdheun dhe detyrën e të gjithë rusëve për të bërë pjesën e tyre kur kërkohet.
Aty është Putini me afrimin e së hënës. Ai mund të kërkojë, ose ka më shumë gjasa të përgatisë, popullatën për një mobilizim të përgjithshëm. Kjo do të kërkonte një sakrificë nga prindërit e rekrutëve për të cilët ligji – rekrutët nuk mund të dërgohen në aksion për katër muaj – i mbron djemtë e tyre nga nxitimi në fushën e betejës. Detyra e Putinit është së pari të shpjegojë se ka një luftë, se ajo mund të zgjatet dhe se armiku, nacionalistët e mbështetur nga NATO, është një kompleks i denjë për një përpjekje kombëtare ruse. Kremlini e ka hedhur poshtë idenë e një thirrjeje masive, por organet publike në të gjithë Rusinë kanë reklamuar për “specialistët e mobilizimit të kohës së luftës”.
