Emisioni investigativ Vetting, News24

KLSH: Hekurudha shqiptare me probleme
Hekurudha Shqiptare SHA ka patur dhe ka si administrator dy nga njerëzit më të afërt të zv/kryeministres Belinda Balluku, Gentian Liko në 2022 dhe Ergys Verdhon që është administratori aktual. Gentian Liko ka qenë këshilltar i Ballukut te Ministria e Infrastrukturës dhe në 18 mars 2024 është liruar nga detyra për tu zëvendësuar nga Ergys Verdho. Ky i fundit ka qenë drejtor te Autoriteti Rrugor Shqiptar, te Koorporata Elektroenergjetike Shqiptare për të kaluar së fundmi te Hekurudha Shqiptare sh.a.

Por pavarësisht ndryshimit të administratorëve dhe anëtarëve të Këshillit Mbikqyrës, ku Balluku ka një rol thelbësor përsëri Hekurudha Shqiptare ka borxhe dhe humbje në bilancet e deklaruara.

Sipas Kontrollit të Lartë të Shtetit, shoqëria publike nuk ka të hartuar dhe miratuar gjurmët standarde të auditimit, e cila detajon procedurat kryesore dhe siguron që të gjitha operacionet e njësisë publike të dokumentohen në formën që u mundëson audituesve të brendshëm, të jashtëm dhe autoritetit mbikëqyrës të kuptojnë mjedisin e kontrollit. Pra, që të realizohet një auditim për të finalizuar rezultatet kemi mungesa që nuk lejojnë zbulimet e problemeve, të cilat janë shkaktuar nga keqadministrimi i zyrtarëve të lartë. Sipas auditit, në këtë rast është shkelur ligji neni 16 i ligjit nr.10296, datë 08.07.2010, ndryshuar, “Për menaxhimin financiar dhe kontrollin”, që lidhet me detyrimin për përgatitjen dhe dokumentimin e gjurmës së auditit.

Mungesa e zgjatimit të shinave për portin e ri tregtar të “Porto Romanos”
Në projektin për Portin e Ri tregtar të “Porto Romanos” mungon zgjatimi i linjës hekurudhore me portin e ri tregtar, atë të “Porto Romanos”, i cili do të ketë një rol të rëndësishëm për importin dhe eksportin e mallrave gjithashtu në ekonominë e vendit tonë. Agron Myftari, banori i qytetit të Durrësit me pesimizëm tregon se ky projekt ka harruar pikën më të rëndësishme, të zgjasë shinat deri në portin e ri tregtar të “Porto Romanos”.

Premtimi i Belinda Balluku për përfundimin e punimeve mbetën vetëm fjalë boshe. Në një kohë kur qytetarët prisnin të udhëtonin me trena, projekti jo vetëm që nuk përfundoi por pësoi ndryshime të reja bazuar në ligje të reja, që serviren si justifikime për vonesat, duke sugjeruar për mungesë planifikimi nga institucionet shtetërore.

Transporti hekurudhor do t’iu mundësonte qytetarëve gjatë sezonit të plazhit të përshkonin distancën Tiranë-Durrës për 20 minuta, pa u dashur të ngecen disa orë në trafikun e mjeteve në autostradën Tiranë-Durrës e cila çdo verë kthehet në problem.

“Nuk e imagjinoni dot sa mirë ka qenë hekurudha më parë. Udhëtarët iknin me tren të gjithë, nuk ka patur makina private, Durrës-Tiranë nuk kishte vend ku të uleshe aq shumë njerëz ka patur. Tani presim të bëhet sa më mirë të bëhet sa më shpejtë se do të eliminojë trafikun. Mbaron punë për 20 minuta, shkon në Tiranë dhe ktheheshe, mezi po presim. Unë për vete dal çdo ditë shikoj hekurudhën, çfarë po bëjnë, sa po ecin? Por shikoj që është një nënvlerësim I madh, vijnë 2 punëtor, ikin nuk e marr vesh fare këtë historinë e punës”, tha për “Vetting” Agron Myftari.

Përveç kursimit të kohës dhe lekëve transporti hekurudhor do të ndihmonte qytetarët shqiptarë të ulnin rrezikun për aksidentet automobilistike të cilat shtohen gjatë verës, për shkak të numrit të lartë të pushuesve.
Në projektin e Hekurudhës Shqiptare mungon detaji për barrierat akustike, e cila do ti mbronte qytetarët nga zhurma e lartë. Duke u bazuar në projektet e vendeve të Bashkimit Europian, barrierat duhet të jenë mbi 6 metra të larta për të siguruar mbrojtjen nga zhurma në zonat e banuara. Vendosja e barrierave akustike do të kërkonte 10-15 milionë euro shtesë.

Sipas inxhinierit Enea Stavre, barrierat akustike duke bërë një parashikim mund të kapin vlerën deri në 10-15 milionë euro në zonat e banuara për të cilat duhet një studim i mirëfilltë.

Rezulton se Hekurudha Shqiptare, ka riskun e gjendjes së pamjaftueshme të likuiditetit. Në qoftë se shoqëria do të llogariste penalitetin e hekurudhave të huaja si dhe nuk do të çelej subvencion nga buxheti i shtetit, do të çonte në rezultat negativ akoma më të lartë për vitet ushtrimore. Duke zbritur nga pasqyrat financiare. subvencionin si e ardhur, raporti të ardhura/shpenzime do të ndryshojë duke thelluar në mënyre të ndjeshme rezultatin financiar (humbje).

Sipas auditit, gjatë viteve 2019, 2020, 2021, dhe 2022 pasqyrohet një krizë likuiditeti. Hekurudha shqiptare ka detyrime të prapambetura ndaj të tretëve si kredi afatshkurtër e afatgjatë, për principalë dhe interesa, fatura për blerje në vlerën 3,87 miliardë lekë ose 38 milionë euro.

Shoqëria Hekurudha Shqiptare sha. Durrës është në gjendje falimentimi, ku Ministria e Infrastrukturës dhe Energjisë dhe Ministria e Financave e kanë përdorur subvencionin si të vetmin instrument për të të shpëtuar Hekurudhat Shqiptare të mos shpallnin falimentimin.

Ardhja e Ergys Verdhos nga Koorporata te Hekurudha ka sjellë me vete edhe hetimet e Prokurorisë së Posaçme pasi prej tetorit 2021, SPAK ka nisur hetimet për Koorporatën Elektroenergjitike Shqiptare, periudhë e cila ka në lupë edhe ish-administratorin e KESH-it.

(BalkanWeb)