Një studim inovativ i botuar në revistën Land zbulon njohuri të reja mbi Murin e Gobit , një strukturë mesjetare 321 kilometra e gjatë e bërë nga dheu, guri dhe druri, e vendosur në shkretëtirën malore Gobi të Mongolisë. Ky segment kryesisht i paeksploruar është pjesë e një sistemi të gjerë muresh që shtrihet në të gjithë Kinën veriore dhe Mongolinë, i ndërtuar gjatë Dinastisë Xi Xia (1038–1227 të erës sonë). Hulumtimi zbulon rolet komplekse të murit në mbrojtjen perandorake, menaxhimin e burimeve dhe kontrollin territorial, duke ripërcaktuar pikëpamjet e vjetra rreth sistemeve kufitare mesjetare në Azinë Lindore.
“Sistemi i Murit Mesjetar shtrihet përafërsisht 4,000 km nëpër rajone të gjera në Kinën veriore dhe Mongolinë, si dhe seksione më të shkurtra në Siberi”, shpjegoi Profesori Gideon Shelach-Lavi i Universitetit Hebraik dhe kolegët e tij. Kjo vepër masive arkitekturore është një nga strukturat më të gjera, por edhe enigmatike në Azinë Lindore, që përfaqëson shekuj përpjekjesh për fortifikim kufitar nga disa perandori. I ndërtuar kryesisht midis shekujve të 10-të dhe 13-të të erës sonë, sistemi i murit shërbeu si një mjet kritik për përcaktimin dhe sigurimin e kufijve perandorakë gjatë një periudhe ndryshimesh dinamike politike.
“Ai përfaqëson një nga tiparet arkitekturore më të gjera, por edhe enigmatike në Azinë Lindore.” Gjatë viteve të fundit, projekte të shumta kërkimore kanë studiuar seksione të ndryshme të këtij sistemi muresh, duke zbuluar teknika të ndryshme ndërtimi dhe përdorime strategjike. “Në vitet e fundit, disa projekte kanë studiuar dhe publikuar gjerësisht seksione të ndryshme të kësaj linje muri.” Këto hetime nxjerrin në pah rëndësinë e sistemit në menaxhimin e zonave kufitare. Megjithatë, “Midis seksioneve të ndryshme të sistemit, seksioni i murit që ndodhet në shkretëtirën Gobi të Mongolisë jugore është më pak i eksploruari”, duke shënuar një boshllëk kritik në kuptimin tonë të fortifikimeve mesjetare të Azisë së Brendshme.
“Studimi ynë përqendrohet në një segment prej 321 km të gjatë të kësaj linje muri, të vendosur në provincën Ömnögovi të Mongolisë, të cilin ne e quajmë Muri i Gobit.” Mjedisi i largët shkretëtiror i këtij segmenti dhe të dhënat e pakta arkeologjike e kanë lënë origjinën dhe funksionin e tij të mbuluar me mister. Gërmimet e fundit zbulojnë se Muri i Gobit është ndërtuar kryesisht nga dhe i shtypur, i përforcuar me gurë dhe dru, duke demonstruar një strategji arkitekturore adaptive duke përdorur materiale lokale të përshtatshme për kushtet e ashpra të Shkretëtirës së Gobit.
Vendosja e fortifikimeve dhe komplekseve të garnizoneve përgjatë murit shfrytëzoi tiparet natyrore gjeografike, të tilla si kalimet malore dhe dunat e rërës, duke rritur efikasitetin mbrojtës dhe administrativ të murit. Faza kryesore e ndërtimit dhe përdorimit korrespondon me sundimin e Dinastisë Xi Xia, një periudhë e shquar për zgjerimin e mbrojtjeve kufitare mes transformimeve të rëndësishme gjeopolitike në rajon. Është interesante se shtresat e artefakteve sugjerojnë banim të ndërprerë dhe përdorim strategjik të zonës së murit që nga shekulli i 2-të p.e.s. deri në shekullin e 19-të të erës sonë, duke treguar rëndësinë afatgjatë të vendit si një nyje strategjike në Azinë e Brendshme.
“Muri i Gobit nuk ishte thjesht një pengesë – ishte një mekanizëm dinamik për të qeverisur lëvizjen, tregtinë dhe kontrollin territorial në një mjedis sfidues.” Kjo deklaratë e zhvendos rrëfimin nga të parit e mureve mesjetare thjesht si fortifikime ushtarake në të kuptuarit e tyre si infrastrukturë shumëfunksionale. Muri i Gobit ndihmoi në rregullimin e lëvizjes së popullsisë, në menaxhimin e burimeve të vlefshme si uji dhe druri, dhe në vendosjen e kontrollit perandorak në një peizazh të gjerë dhe të vështirë.
“Hulumtimi mbështet një rikonceptualizim më të gjerë të kufijve mesjetarë – jo thjesht si barriera mbrojtëse statike, por si infrastruktura administrative dinamike”, theksuan arkeologët. Integrimi i murit në mjedisin natyror dhe pozicionimi i qëllimshëm ilustrojnë një sistem të sofistikuar qeverisjeje që balanconte mbrojtjen me funksionet ekonomike dhe administrative. Duke mundësuar kontrollin mbi rrugët tregtare dhe burimet lokale, Muri i Gobit luajti një rol qendror në mbështetjen e ambicieve territoriale dhe politikave të menaxhimit të kufijve të shtetit Xi Xia.
(A.A/BalkanWeb)
