Natën e Vitit të Ri në klinikën COVID-19 të spitalit “Sotiria”, zhvillimi i sëmundjes në katër pacientë ishte një problem për stafin në detyrë.
Njëri u përmirësua relativisht shpejt dhe dy të tjerët u stabilizuan me ndihmën e një makinerie oksigjeni.
Aty mbeti një grua 80-vjeçare me një sëmundje themelore autoimune. Axiali nuk tregoi shumë dëmtime në mushkëri, oksigjenimi në gjak ishte në nivele të sigurta, por ajo vuante nga ethet e vazhdueshme dhe gulçimet. Qëllimi ishte të shpëtonte nga intubimi.
Gjatë një vizite, specialistja e sëmundjes infektive Eleni Kakalou, e cila ishte në detyrë atë ditë, gjeti 80-vjeçaren duke biseduar në telefon me të afërmit e saj. “Një grua e ftohtë, e guximshme dhe kokëfortë. “Ajo po përpiqej të siguronte familjen e saj se ishte mirë“. Por ajo kishte 50 frymëmarrje në minutë, ndërsa vlerat normale janë 15. Kjo ishte një shenjë e lodhjes ekstreme.
Mjeku i saj e këshilloi që të përfundonte telefonatën dhe të mos i përgjigjej thirrjeve të tjera për 24 orët e ardhshme në mënyrë që të mos stresohej. Stafi mjekësor ndoqi protokollet për ta stabilizuar atë, ethet u ul përkohësisht, por në mëngjes herët ajo u ngrit përsëri. Transportimi i pacientes në njësinë e kujdesit intensiv ishte i pashmangshëm.
Duke lënë spitalin pasditen tjetër, zonja Kakalou nuk mund të harronte telefonatën e 80-vjeçares me të afërmit e saj. Ai i kishte kërkuar asaj të ndalonte dhe ishte komunikimi i fundit që kishte me ta, para se të intubohej.
Ajo kishte një xhaxha, i cili u sëmur në Katerini dhe ajo e di se sa i vështirë mund të jetë komunikimi dhe si është ankthi i të afërmve.
“Unë kam folur me familjet shumë herë, duke thënë se njeriu i tyre do të intubohet. Kam parë pacientë që marrin telefonin pak më parë dhe flasin me ta. “Ka pacientë që nuk e kuptojnë pse duhet të dërgohen në ICU, jo të gjithë kanë gulçim të rëndë, por rastet tregojnë se kundërshtimi mund të jetë i afërt“, thotë zonja Kakalou për “Kathimerini“.
Në disa raste jashtë vendit, nën rregulla të rrepta, lejohen vizitat në klinikat COVID-19. Më tipik është shembulli i Qendrës Mjekësore Hadassah në Izrael. Fillimisht lejoi 40 ish-pacientë që kishin zhvilluar antitrupa të hynin në pavijone, të flisnin me të sëmurët, t’i ushqenin ose t’u lexonin një libër, ose, nëse ishte e nevojshme, të ndihmonin në larjen e tyre.
Në tetor, qendra mjekësore njoftoi se të afërmit e pacientëve mund të hynin gjithashtu në të njëjtat dhoma. Së pari merret historia e tyre për të përcaktuar nëse ata i përkasin grupeve të cenueshme dhe më pas veshja e tyre e kujdesshme me një uniformë, doreza dhe maskë.
Mungesa e potencialit
Nën kushtet mbytëse që mbizotëronin në spitalet e Greqisë Veriore gjatë valës së dytë të pandemisë, një iniciativë e ngjashme do të ishte dukur e pamundur. Por a mund të zbatohet në klinikat e tjera COVID-19 në vend, të cilat nuk kanë një presion të lartë përkatësisht?
Znj. Kakalou shpjegon se problemi në këtë fazë nuk do të ishte furnizimi me materiale. Ka uniforma dhe maska. Pengesa më e madhe është mungesa e burimeve njerëzore. Për çdo vizitë unike, një anëtar i stafit duhet të kujdeset për veshjen e duhur, të mbikëqyrë lëvizjen në zonë, t’i përkushtohet vetëm kësaj përgjegjësie, duke kufizuar kohën që korrespondon me përgjegjësitë e tjera.
Një veçori ndërtimore në Qendrën e Pamjaftueshmërisë së Frymëmarrjes të spitalit “Sotiria” ndonjëherë ka lejuar një “vizitë” ndryshe. Në katin përdhes të ndërtesës, e cila u ndërtua dekada më parë si një sanatorium për tuberkulozin, ka ballkone të gjera, të cilat shërbenin më parë si “ballkone terapie ajri”. Nga atje, pa hyrë në ndërtesë, një grua e moshuar i tha burrit të saj, i cili po kurohej në pavion, se e donte atë, në mënyrë që pacientët dhe personeli të shpërthente në duartrokitje. Fëmijët e një pacienti tjetër mund ta shihnin nga larg. Babai i tyre ishte larguar nga ICU, kishte psikozë organike dhe nuk kishte kontakte të mira me mjedisin. I shtrirë në shtratin e tij, megjithatë, ai arriti të shihte fëmijët pas dritares dhe t’i njihte ata. Pastaj, kursi i tij filloi të përmirësohej.
“Kjo më kujton pak masat në Ebola, ku kishte një gardh dhe nga larg mund të shihej i afërmi i tij i sëmurë. Edhe në Kongo, çadrat e trajtimit që përdorim kanë pjesë transparente për të lehtësuar kontaktin me sy,” tha zonja Kakalou, e cila shërben gjithashtu si nënkryetare në bordin e Mjekëve pa Kufij. “Kjo ka ndihmuar shumë,” shtoi ajo.
“Jam i sigurt që do të vdes …”
Hendeku i komunikimit i imponuar nga pandemia ishte i dukshëm për znj. Kakalou në një rast tjetër. Një burrë 38-vjeçar nga Bangladeshi u pranua në klinikë gjatë verës. Pavarësisht moshës, ai u sëmur rëndë. Por ai nuk fliste asnjë fjalë anglisht ose greqisht, nuk kishte mundësi të gjente një përkthyes, ata nuk mund të shpjegonin se çfarë po ndodhte. Pak para intubimit, ata informuan mjekun se një grua greke kishte thirrur pacientin specifik. Transferimi në ICU, megjithatë, nuk mund të priste.
Kur zonja Kakalou e kontaktoi, mësoi se ajo ishte punëdhënëse e vjetër e një miku dhe bashkatdhetari të 38-vjeçarit, i cili kishte gjykuar se vetëm ajo si një grua greke mund t’i ndihmonte ata të komunikonin me spitalin. Gruaja e pacientit jetonte në Bangladesh, ajo ishte gati të lindte. “Jam i sigurt se do të vdes”- u tha 38-vjeçari të afërmve të tij në telefon nga klinika para se të dërgohej në ICU. Më në fund ai pati sukses dhe fitoi betejën.
